Αλχημεία

ένα αρχαίο όνειρο...

 

... ακόμα ζωντανό !

Πιθανή καταγωγή της η Περσία.

Εμφνίζεται τους πρώτους μΧ αιώνες στην Αίγυπτο. O πρώτος γνωστός 'Ελληνας (ή Αιγύπτιος) αλχημιστής της ελληνιστικής περιόδου, είναι ο Ζώσιμος ο Πανοπολίτης , που γεννήθηκε στην Πανόπολη (σήμερα El Akhmim) της νότιας Αιγύπτου κατά τέλη του 4ου μ.Χ.

Ο Ζώσιμος συνέγραψε πλήθος συγγραμμάτων (αναφέρονται 28 βιβλία), πολλά από τα οποία μεταφράστηκαν στην Αραβική και Συριακή γλώσσα. Στα λίγα αποσπάσματα που έχουν διασωθεί γίνεται αναφορά στην οξείδωση του υδραργύρου, σε κάποιο περίεργο βάμμα το οποίο μετατρέπει τον άργυρο σε χρυσό, όπως και σε κάποιο ιερό ύδωρ, "πανάκεια", που θεραπεύει κάθε αρρώστια. Αυτά τα αποσπάσματα επηρέασαν τους μετέπειτα αλχημιστές και τους ώθησαν στη μανιώδη αναζήτηση αυτών των ουσιών.

Οι αλχημιστές των ισλαμικών χωρών, αλλά και της Ευρώπης του μεσαίωνα, όπως και οι νεότεροί τους, τον θεωρούσαν ως έναν από τους μεγαλύτερους αλχημιστές όλων των εποχών.

Στον ναό του θεού Σέραπη, το Σεράπειο (Serapeum) της Αλεξάνδρειας φαίνεται πως υπήρχαν άφθονα συγγράμματα Ελλήνων αλχημιστών και γενικότερα επιστημόνων. Δυστυχώς ο ναός καταστράφηκε το 391 μ.Χ. από πλήθη φανατικών χριστιανών, που είχαν απαγορέψει την είσοδο των πολιτών στους αρχαίους ναούς, σε ένα γενικότερο πλαίσιο διωγμών των εθνικών και των παγανιστών, δηλ. των οπαδών των αρχαίων θρησκειών.

Οι διωγμοί εκείνης της εποχής οδήγησαν πολλούς 'Eλληνες σοφούς να καταφύγουν στην Περσία, τη μόνη χώρα εκείνης της εποχής που ήταν προοδευτική και ανοικτή σε κάθε φιλοσοφικό ρεύμα ή θρησκευτικό κίνημα. Οι 'Ελληνες αυτοί και οι γνώσεις που μετέφεραν συνέβαλαν ουσιαστικά στη μετέπειτα εκπληκτική ανάπτυξη της επιστήμης και τεχνολογίας των ισλαμικών χωρών.

Πέρασε στους Άραβες, όταν κυριάρχησε το Ισλάμ τον 7^ο αι., και στη δύση τον 11^ο, όταν οι Χριστιανοί λόγιοι μπορούσαν πλέον να μεταφράσουν τα Αραβικά χειρόγραφα, που βρέθηκαν στην μεγάλη βιβλιοθήκη του Τολέδο. 

Αμέσως μετά, όπως ήταν φυσικό (μιας και τα αλχημιστικά χειρόγραφα αφθονούσαν στη βιβλιοθήκη) πολλοί Ευρωπαίοι άρχισαν να πειραματίζονται με την Αλχημεία, παρά την αντίθεση της καθολικής εκκλησίας (και κύρια του Πάπα 27^ου,  που τους έκαιγε σαν μάγους). Ασκήθηκε μυστικά σε μοναστήρια τον μεσαίωνα, γνωστότερος ο μοναχός Roger Bacon, εφευρέτης της πυρίτιδας, που φυλακίστηκε από τον πάπα). Ήκμασε στην Αναγέννηση, όπου έγινε μέρος των εντυπωσιακών επιδείξεων σε κοσμικά σαλόνια και κάθε ευγενής έπρεπε εκτός από αστρολόγους, νάνους, γελωτοποιούς, ακροβάτες κλπ να έχει και έναν τουλάχιστον αλχημιστή στην αυλή του.



Κάποιοι ηγέτες χρηματοδοτούσαν ομάδες οργανωμένες σε εργαστήρια, που έγινε δημοφιλές επάγγελμα αλλά και συνήθης απατεωνιά. O Παράκελσος (1493-1541) γυρίζει την τέχνη στην ιατρική και λέγεται πως θεράπευσε τη σύφιλη, που ήρθε από την Αμερική, με υδράργυρο. Υποστήριζε πως μέσα στα κύτταρα του άντρα, στα σπερματοζωάρια, βρίσκεται σε μικρογραφία ένας άνθρωπος, τον οποίο ονόμαζε humunculus, λέγεται ότι  κατασκευάζει σε γυάλινο δοκιμαστικό σωλήνα ένα ανθρωπάριο, χωρίς ψυχή, από ανθρώπινο σπέρμα, κοπριά αλόγου, αίμα και μαγνητισμό.


Δυσφημίστηκε από τους γιατρούς τον 17^ο
Τον 19ο παρατηρούμε μια σημαντική αναγέννηση του αποκρυφισμού 


Αναβιώνει και πάλι τον 20ο αι. με τον Ελβετό ψυχολόγο Καρλ  Γιούνγκ (Carl Young), που συνδέει στην ψυχαναλυτική του ερμηνεία της αλχημείας, τις  παράξενες ισχυρές εικόνες των ονείρων (δομή ασυνειδήτου, εσωτερική εμπειρία, συλλογικό υποσυνείδητο)  με αλχημιστικά σύμβολα-κλειδιά και θεωρεί  την αλχημιστική περιπέτεια ανάλογη της ψυχοθεραπείας (αγώνας αυτοπραγμάτωσης).





Επιστρέφοντας από ένα ταξίδι του στην Κίνα, το 1928, ο Γερμανός σινολόγος Ρίχαρντ Βίλχεμ έστειλε στον Γιούνγκ τη μετάφραση μιας παλιάς αλχημικής εργασίας ταοϊστών, με τον τίτλο: "Το μυστικό του Χρυσού Λουλουδιού", κάτι αντίστοιχο με τη δική μας Φιλοσοφική Λίθο. που του αποκάλυψε τη βαθιά σχέση δυτικής και ανατολικής αλχημείας, την κοινό συμβολικό μετασχηματισμό της ανθρώπινης ψυχής,  σύνδεση τον επηρέασε βαθύτατα και


Το εκπληκτικότερο όλων βέβαια είναι πως η σύγχρονη φυσική έρχεται, πολύ καθυστερημένα ίσως, να δικαιώσει την αλχημεία:
Σε πείραμα στο Harvard, το 1941, βομβαρδίζοντας με νετρόνια από επιταχυντή σωματιδίων 400 γραμμάρια υδραργύρου, κατάφεραν να το μετατρέψουν σε χρυσό. Δεν συζητάμε βέβαια για το κόστος του εγχειρήματος, αλλά για την ουσία του πράγματος: 

η μετατροπή του υδραργύρου σε χρυσό ... είναι δυνατή !!!

Επιδίωξη, στόχος

Η αποκάλυψη του μυστικού της ζωής, του μυστηρίου της δημιουρ-γίας. Η αναζήτηση του κοινού παρανομαστή σε ζώα, φυτά και μέταλλα που ζουν και εξελίσσονται, άνθρωπο) Η επιδίωξη της τελειότητας, η απαλλαγή από δεινά (γηρατειά, αρρώστια, αναπηρία, θάνατος), του πλούτου (χρυσός από ανάμειξη υδραργύρου και θείου για το κίτρινο χρώμα).  αιώνιας ζωής, της θεϊκής δύναμης.

Μέσον

Για την επίτευξη του στόχου τους υπάρχουν μια σειρά από προαπαιτούμενα:

Πρώτα απ όλα ο χρόνος ενασχόλησης, θα έπρεπε να είναι αστρολογικά κατάλληλος.
Απαραίτητη θεωρείται επίσης η γνώση αρχαίων τεχνικώ μεταλλουργίας και ταρίχευσης, αλλά και  η ψυχική αγνότητα του μυημένου.
Για τη διασφάλιση των μυστικών τους, χρησιμοποιούν μυστική κωδικοποίηση με απόκρυφες εικόνες-ζωγραφιές, που σχηματίζονται από ερωτικά ή τερατώδη σύμβολα, όπως το φίδι, ο δράκος, το δέντρο, αλλά και ο Ήλιος και η Σελήνη, που αντιπροσώπευαν το χρυσό και το ασήμι. Συχνά αυτά τα δύο παρουσιάζονταν και ως ζεύγος και μερικές φορές απεικονίζονταν ως ερμαφρόδιτη μορφή: μισή αρσενικό και μισή θηλυκό. .

Η Αλχημεία δεν ήταν πάρεργο για ερασιτέχνες. Το κόστος των πειραματισμών ήταν αστρονομικό Εκτός από τον κλίβανο, την καύσιμη ύλη και τα απαραίτητα συστατικά, υπήρχαν μεγάλες δαπάνες για δοκιμαστικούς σωλήνες και αποστακτήρες. Εκείνες τις μέρες το γυαλί ήταν εύθραυστο. Πολύ παχύτερο από το σημερινό γυαλί, θα θρυμματιζόταν σε εφαρμογή υψηλής θερμοκρασίας. Ο χρόνος ήταν άλλο ένα έξοδο αφού όλα τα πειράματα διαρκούσαν εβδομάδες, μήνες ή ακόμα και χρόνια. Στην πραγματικότητα η μελέτη των διαθέσιμων κειμένων μπορούσε να διαρκέσει για χρόνια. Οι αλχημιστές έπρεπε συχνά να διαβάσουν πολύ και σκληρά για να κατανοήσουν όσα παρουσιάζονταν στα κείμενα, πόσο μάλλον για να ξεκινήσουν τους πειρα-ματισμούς.








Ο Νεύτωνας (ασχολήθηκε σοβαρά με την αλχημεία, με πάθος και αφοσίωση) είναι ο τελευταίος μάγος. Βρέθηκαν μετά το θάνατό του οι ογκώδες κρυφές σημειώσεις του. Η ανακάλυψη των χημικών στοιχείων τον 19^ο με ηλεκτρόλυση, σήμανε το τέλος της και την υιοθέτηση της ατομικής θεωρίας, που έστειλε τη μπάλα σε άλλο γήπεδο.


 

Το αλχημιστικό σύμβολο της φιλοσοφικής λίθου (σύνθεση άλλων επιμέρους συμβόλων). Τα σημερινά χημικά σύμβολα συνέχειά τους

Συλλογές τυπικών αλχημιστικών συμβόλων

Αριστερά-μέσον: Δύο από τις άφθονες ζωγραφικές απεικονίσεις αλχημιστών και των εργαστηρίων. ΚΆΤΩ: Ο δρόμος των αλχημιστών ή το χρυσό σοκάκι (Zlata Ulicka, Golden Lane). Ένας στενός δρόμος με μικρά σπιτάκια- εργαστήρια χρυσοχόων, που βρίσκονται μέσα στο κάστρο της Πράγας. Ο θρύλος αναφέρει ότι εκεί ζούσαν και αλχημιστές  (στην πραγματικότητα αυτοί βρίσκονταν σε άλλα καλύτερα φυλασσόμενα μέρη του κάστρου).  Οι ηγεμόνες της Βοημίας,σημερινής Τσεχίας, κρατούσαν χρυσοχόους και αλχημιστές σε μια κατάσταση ημιαιχμαλωσίας και συνεχούς επιτήρησης. (Αναφορά στον κουτσό Ήφαιστο και την υπόθεση της αναπηρίας των μεταλλουργών για να μη μπορούν να μετακινηθούν).

 

Αν οι αλχημιστές έβρισκαν μέθοδο να μετατρέπουν φθηνά μέταλλα σε χρυσό, τότε όλος ο χρυσός, που είχε σωρευθεί στα βασιλικά θησαυροφυλάκια αυτόματα θα έχανε την αξία του. Από την άλλη μεριά, ο βασιλέας της Πρωσίας Frederich I (1657-1713) είχε διατάξει την εκτέλεση αλχημιστών, οι οποίοι παρά τις υποσχέσεις τους δεν κατάφεραν να μετατρέψουν κοινά μέταλλα σε χρυσό. 

 

Ο Θεόφραστος Παράκελσος

Μια φιγούρα μυθική, ανανεωτής της ιατρικής και θεμελιωτής της ιατροχημείας

κάθε αρρώστια στην ουσία είναι μια χημική δυσλειτουργία

"πατέρας" της τοξικολογίας, είχε διατυπώσει την περίφημη φράση "η δόση κάνει το δηλητήριο" (Sola dosis facit venemum)

πλάι στα τέσσερα αριστοτελικά στοιχεία (γη, νερό, αέρας, φωτιά) προστέθηκαν άλλες τρεις ουσίες: ο υδράργυρος, που χαρακτηριζόταν από πτητικότητα είναι το πνεύμα (σκέψη), το θειάφι, η ψυχή (αίσθημα) επειδή καιγόταν, και το αλάτι, σύμβολο της σταθερότητα, το σώμα.

ένας από τους μεγαλύτερους αλχημιστές, αστρολόγους, και αποκρυφιστές όλων των εποχών. Το πραγματικό του όνομα ήταν Θεόφραστος Μπόμβαστ φον Χοενχάιμ (Theophrastus Bombastus von Hohenheim). Ήταν ακόμα γνωστός με το εκλατινισμένο ψευδώνυμο Theophrastus Philippus Aureolus Bombastus von Hohenheim

γεννήθηκε στο χωριό Αϊνζίντελν (Einsiedeln) της Ελβετίας το 1493. Μεγάλωσε στην Αυστρία και νέος εργάστηκε σε ορυχεία. Υιός γιατρού, έλαβε από το πατέρα του τα πρώτα μαθήματα και στη συνέχεια σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, απ' όπου αποφοίτησε το 1510 στην ηλικία των 17.

αρχή στις αντιλήψεις του Παράκελσου ήταν η ιδέα πως οι ζωικές διαδικασίες είναι χημικής φύσεως και ότι η σωτηρία εξαρτάται από την ισορροπημένη σύσταση των χυμών που μπορούσε να αποκατασταθεί με τη χρήση κατάλληλων φαρμάκων. Για το λόγο αυτό ο Παράκελσος έδινε μεγάλη σημασία στη παρασκευή των φαρμάκων, στη μελέτη των οποίων αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του, συνδυάζοντας πειραματικές παρατηρήσεις με αλχημικές αντιλήψεις.

το 1538 διατύπωσε τη συνταγή «ελιξίριο μακροζωίας». Το αποκάλεσε «καθολική θεραπεία» και υποσχόταν πως όποιος το λάμβανε «θα εναρμόνιζε τις σημαντικότερες λειτουργίες των εσωτερικών του οργάνων και θα ωφελούσε ολόκληρο το σώμα του» προκειμένου να επιτύχει την «επιμήκυνση της διάρκειας της ζωής του».


Δυστυχώς, η αρχική συνταγή χάθηκε ή κλάπηκε και δεν ανακαλύφθηκε παρά 250 χρόνια αργότερα, σε ένα αδημοσίευτο χειρόγραφό του. Οι σουηδοί ιατροί Dr. Urban Hjärne και Dr. Claus Samst, των οποίων πολλά στοιχεία της ζωής τους δυστυχώς δεν είναι γνωστά, εργάστηκαν πάνω σ’ αυτή τη συνταγή. Ήταν και οι δυο κάτοχοι αυτού του μυστικού μακροβιότητας. Ο πρώτος πέθανε στα 83 του, τρεις φορές παντρεμένος με 26 παιδιά και ο δεύτερος πέθανε σε ηλικία 104 ετών μετά από ένα ατύχημα με το άλογό του. Σε χειρόγραφο του Dr. Samst, εξηγείται σε 46 σημεία, πως το Schweden Βitter τονώνει, αναζωογονεί, προστατεύει και θεραπεύει κάθε ασθένεια.
Τo Schweden Βitter που προφέρεται «σβέντεν μπίτερ» και σημαίνει «σουηδικό πικρό» χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στη Κεντρική Ευρώπη, ενώ ακόμα και σήμερα η αποτελεσματικότητά του κατά πολλών παθήσεων, προκαλεί την αναζήτηση επιστημονικώς του μυστικού, αυτού του βοτανικού μίγματος.
Τo Schweden Βitter είναι ένα προσεκτικά ισορροπημένο μίγμα από 16 βότανα, που προετοιμάζεται σε καθαρό οινόπνευμα χωρίς κανένα γλυκαντικό. Αυτό παράγει ένα πικρό αλλά ευχάριστο, αρωματικό ποτό. Είναι κατάλληλο όχι μόνο για πόσιμη χρήση αλλά είναι επίσης εξαιρετικά αποτελεσματικό όταν εφαρμόζεται εξωτερικά.

Αριστερά: Ο Θεός Σέραπις ή Όσιρις, αποκαλούμενος και "Χριστός", από αιώνες π.Χ. Δεξιά: 'Ο,τι έχει απομείνει από το Σεράπειο της Αλεξάνδρειας, έναν πραγματικό ναό της γνώσης, που τον κατέστρεψε ο θρησκευτικός φανατισμός.

Ο Πέρσης Τζαμπίρ Ιμπν Χαγιάν (Jaber Ibn Hayan, 721(;)-815, Βαγδάτη), μετέπειτα γνωστός στην Ευρώπη ως Geber, γνωστός και ως ο πρώτος των αλχημιστών, εισήγαγε τη μεθοδική και πειραματική προσέγγιση μιας αλχημιστικής επιστημονικής έρευνας που πραγματοποιούνταν σε ένα εργαστήριο. Ο Geber θεωρείται ως ο πατέρας της Αλχημείας. Ο Geber θεωρούσε ότι όλα τα μέταλλα αποτελούνταν από υδράργυρο και θείο και ότι ο υδράργυρος καθόριζε τη μεταλλικότητά τους και το θείο την αναφλεξιμότητά τους.

Οι ανακαλύψεις του Geber υπήρξαν πολύ σημαντικές και καταγράφηκαν στα πολυάριθμα βιβλία και σημειώσεις που άφησε. Μεταξύ άλλων, ανακάλυψε την ποτάσα, περιέγραψε μέθοδο απομόνωσης του καυστικού νατρίου, όπως και των ισχυρών οξέων, δηλ. του θειικού, του νιτρικού και του υδροχλωρικού οξέος. Στον Geber αποδίδεται η απομόνωση του αρσενικού και του αντιμονίου. Βελτίωσε τις τεχνικές κρυστάλλωσης, απόσταξης, σύντηξης, εξάχνωσης και εξάτμισης. Επίσης, εφηύρε ένα είδος άκαυστου χαρτιού, βρήκε ένα τρόπο προστασίας του σιδήρου από την οξείδωση, όπως έναν τρόπο διαχωρισμού του χρυσού από τον άργυρο με τη βοήθεια οξέων.

αιματίτης Fe₂O₃

Πειραματική διάταξη που χρησιμοποίησε ο Pristley για την παρασκευή οξυγόνου με θέρμανση οξειδίου του υδραργύρου

Τα πειράματά του van Helmont βοήθησαν τον Joseph Black και αργότερα τον Lavoisier να προτείνουν ότι ο ατμοσφαιρικός αέρας δεν είναι ένα αέριο, αλλά είναι μίγμα αερίων. Η πρόταση αυτή ήταν πολύ τολμηρή για την εποχή της, αφού βρισκόταν σε αντίθεση με την αριστοτέλεια αντίληψη, ότι ο αέρας δεν είναι μίγμα, αλλά είναι ένα από τα τέσσερα στοιχεία (γη, πυρ, αέρας, νερό).

Το θέμα ξεκαθάρισε σε μεγάλο βαθμό το 1808 με τη διατύπωση της ατομικής θεωρίας του 'Αγγλου χημικού (αλλά και φυσικού, μαθηματικού και μετεωρολόγου) John Dalton (1766-1844). Ο Dalton υποστήριξε ότι τα στοιχεία αποτελούνται από μικροσκοπικά, άτμητα και άφθαρτα σωματίδια, συνδυασμοί των οποίων δημιουργούν τις διάφορες ουσίες. Στο κάθε στοιχείο ο Dalton είχε αποδώσει ένα σύμβολο.

Η θεωρία του Dalton, στην ουσία της, βασίζεται στην ιδέα της ατομικής θεωρίας του Δημόκριτου, και είχε σημαντική επίδραση στην εξέλιξη της Χημείας, αφού άρχισαν πλέον να αποδίδονται συγκεκριμένες ατομικές μάζες (παλιότερα: ατομικά βάρη) στα διάφορα στοιχεία. 'Ολα αυτά περιγράφονται στο διάσημο βιβλίο του Dalton Νέο Σύστημα της Χημικής Φιλοσοφίας (A New System of Chemical Philosophy)

Μετά την επικράτηση της ατομικής θεωρίας και των ποσοτικών σχέσεων που συνέδεαν τα χημικά στοιχεία στις διάφορες ενώσεις τους, η Χημεία έγινε επιστημονικός κλάδος με πειραματικά τεκμηριωμένο περιεχόμενο. Παρ' όλα αυτά ακόμη και μέχρι σχεδόν τα μέσα του 19ου αιώνα επικρατούσαν ακόμη κάποιες "βιταλιστικές" απόψεις, που είχαν τις βάσεις τους σε αριστοτελικές θεωρίες περί ζωής. Μέχρι το 1828 υπήρχε η γενική πεποίθηση ότι δεν είναι δυνατή η παρασκευή οργανικών ουσιών στο εργαστήριο. Για την παρασκευή τους πίστευαν πως χρειαζόταν μια ζωική δύναμη (vis vitalis), μια δύναμη ακαθόριστης προέλευσης και φύσης που έδινε "ψυχή" στα οργανικά σώματα.

Παράλληλα, αρκετά διαδεδομένη ήταν και η θεωρία της αυτόματης γένεσης ή αβιογένεσης (spontaneous generation, abiogenesis), σύμφωνα με την οποία οι ζωντανοί οργανισμοί μπορούν να γεννηθούν από ανόργανη ύλη (χώμα, λάσπη, φυτική ύλη) με "θεϊκή παρέμβαση". 'Ολα αυτά ήταν αποτέλεσμα εσφαλμένης ερμηνείας της εμφάνισης μικροοργανισμών και υδρόβιων μικρών οργανισμών (σκουλήκια, σκαθάρια, κ.λπ.) στις λάσπες αγρών, όπως και κατά τη σήψη φυτικής και ζωικής ύλης.

Οι οργανικές ενώσεις που είχαν απομονωθεί από διάφορα φυσικά προϊόντα ή μετά από φυσικές διεργασίες, όπως π.χ. η αιθανόλη, το οξικό οξύ, η ακετόνη, διάφορα σάκχαρα, ήταν άφθονες. Ο μοριακός τύπος πολλών από τις ενώσεις αυτές ήταν σε γενικές γραμμές γνωστός, ωστόσο το δόγμα της ζωικής δύναμης εκ των προτέρων απέτρεπε κάθε απόπειρα σύνθεσής τους. Είναι προφανές μια θεωρία αυτού του είδους από μόνη της αποτελούσε εμπόδιο στην ανάπτυξη της Οργανικής Χημείας.

Το 1828, ο νεαρός Γερμανός χημικός Friedrich Wöhler διαπίστωσε ότι μπορούσε να παρασκευάσει στο εργαστήριο μια οργανική ένωση. Αυτό το πέτυχε τυχαία, όταν με θέρμανση κυανικού αμμωνίου (NH4NCO) παρασκεύασε την ουρία (H2NCONH2), η οποία είναι οργανική ένωση που παράγεται σε αφθονία από ζώντες οργανισμούς. Η αλληλουχία των αντιδράσεων που χρησιμοποίησε ο Wöhler ήταν:

AgΝCΟ  +  NH4Cl        AgCl  +  NH4NCO               NH4NCO        H2NCONH2.  

Είναι χαρακτηριστικό αυτό το απόσπασμα από το "θριαμβευτικό" γράμμα που έστειλε στον σεβαστό καθηγητή του Berzelius, ο οποίος υπήρξε ένθερμος οπαδός του βιταλισμού: "Πρέπει να σας πω ότι μπορώ να παρασκευάσω ουρία χωρίς να χρειαστώ νεφρά, ούτε άνθρωπο, ούτε σκύλο. Το κυανικό αμμώνιο είναι η ουρία!".

Ακολούθησαν βέβαια αντιδράσεις από τον Berzelius και άλλους υποστηρικτές του βιταλισμού και αιτιάσεις του τύπου "η ουρία βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ οργανικών και ανόργανων ενώσεων" ή ότι το κυανικό αμμώνιο είναι περισσότερο μια οργανική ένωση, παρά ανόργανη. Ωστόσο, το ρήγμα στη βιταλιστική θεωρία είχε ήδη επέλθει. Μια ακόμη εσφαλμένη θεωρία "τροχοπέδη" στην εξέλιξη της επιστήμης της Χημείας καταρρίφθηκε. Αφού παρασκευάσθηκε η ουρία, γιατί όχι και οποιαδήποτε άλλη οργανική ένωση; 'Ετσι, το έτος 1828 θεωρείται πλέον το έτος έναρξης της Οργανικής Σύνθεσης. Στις μέρες μας, ο "παραδοσιακός" διαχωρισμός σε της Χημείας σε Ανόργανη και Οργανική εξακολουθεί να υφίσταται, αλλά καθαρά και μόνο για λόγους συστηματικότερης εκπαίδευσης στην επιστήμη της Χημείας.

Ο 'Αγγλος χημικός Humphry Davy (1778-1829) μπορεί να θεωρηθεί ως ο πρώτος που εισήγαγε τον ηλεκτρισμό στη Χημεία. Πραγματοποίησε την πρώτη απομόνωση των δραστικών μετάλλων των αλκαλίων (Na, K) και των γαιαλκαλίων (Mg, Ca, Sr, Ba) με ηλεκτρόλυση τηγμένων αλάτων τους.

Humphry Davy (1778-1829) ασχολήθηκε με τα αέρια και τις επιπτώσεις τους στην υγεία του ανθρώπου εργαζόμενος ως βοηθός στο περίφημο Pneumatic Institute στο Bristol. Μάλιστα, το 1799 παραλίγο να πεθάνει όταν δοκίμασε να εισπνεύσει μονοξείδιο του άνθρακα.

Ο Davy, έγινε περισσότερο γνωστός λίγα χρόνια αργότερα, για τη χρησιμοποίηση του ηλεκτρισμού για την ηλεκτρολυτική παρασκευή μετάλλων των αλκαλίων και γαιαλκαλίων με ηλεκτρόλυση τηγμάτων των αλάτων τους, που λόγω της μεγάλης δραστικότητάς τους δεν ήταν δυνατόν να απομονωθούν με καθαρά χημικές μεθόδους. 'Ετσι, το 1807 απομόνωσε πρώτα το κάλιο και στη συνέχεια το νάτριο, ενώ το 1808 απομόνωσε σε μεταλλική κατάσταση τα τέσσερα γαιαλκάλια: μαγνήσιο, ασβέστιο, στρόντιο και βάριο.

Αριστερά: Ο Jean Louis Pasteur (1822-1895) πειραματιζόμενος με τις περίφημες φιάλες" με λαιμό κύκνου" χάρις στις οποίες κατέρριψε τη θεωρία της "αυτόματης γέννησης". Μέσον: Ο Pasteur έβρασε τον ζωμό σε μια φιάλη και στη συνέχεια έδωσε στο λαιμό το σχήμα S ("λαιμός κύκνου") με τη βοήθεια φλόγας. Αυτό αποτρέπει την εισαγωγή μικροοργανισμών του αέρα στη φιάλη, αλλά επιτρέπει τη μερική ανταλλαγή αέρα. 'Οταν ο "λαιμός κύκνου" έσπαζε, άρχιζε η ανάπτυξη μικροοργανισμών. Το θόλωμα στο ζωμό είναι ένδειξη ανάπτυξης μικροοργανισμών στον αρχικά διαυγή ζωμό κρέατος (περισσότερα). Δεξιά: Οι δύο κατοπτρικές μορφές κρυστάλλων του μικτού άλατος του D,L-τρυγικού οξέος ("ρακεμικού οξέος") με αμμώνιο και νάτριο, που διαχώρισε ο Pasteur με το χέρι και με απλή οπτική παρατήρηση (περισσότερα εδώ και εδώ).

Το επόμενο σημαντικό θέμα που αντιμετωπίστηκε ήταν το θέμα της αυτόματης γένεσης των ζωντανών ειδών. Το θέμα αυτό είχε επηρεάσει αρνητικά την πρόοδο της βιοχημείας και της βιολογίας αλλά και άλλων επιστημών. Μάλιστα είχε επηρεάσει επιστήμονες και ιδεαλιστές φιλόσοφους (όπως ο Καντ, ο Χέγκελ) που είχαν συμβάλλει με σπουδαίες ανακαλύψεις. Τελικά, το θέμα έγινε τόσο σημαντικό, ώστε η Γαλλική 'Ακαδημία Επιστημών προκήρυξε βραβείο για όποιον επιστήμονα θα κατόρθωνε με τεκμηριωμένα πειράματα να δείξει τι ακριβώς ισχύει.

Το βραβείο κέρδισε ο Γάλλος χημικός-μικροβιολόγος Jean Louis Pasteur (1822-1895) με τα απλά και ευφυή πειράματα που διεξήγαγε κατά το 1862-63. Ο Pasteur έδειξε ότι ζωμός κρέατος, που έχει βραστεί καλά και έχει προφυλαχθεί από μικροοργανισμούς του αέρα (χάρις σε φιάλες ειδικής κατασκευής που απέκλειαν την είσοδο αέρα) ήταν αδύνατο να αναπτυχθούν μικρόβια και άλλοι μικροοργανισμοί και μπορούσε ο ζωμός να μείνει αναλλοίωτος (και μάλιστα, όπως αποδείχθηκε, για χρόνια). Με αυτό το απλό πείραμα, που έμεινε στην ιστορία της Επιστήμης ως το πείραμα με τη φιάλη με "λαιμό κύκνου" ("swan neck" flask experiment), ο Pasteur έδειξε ότι αυτόματη γένεση ζωής δεν υπάρχει, κλείνοντας δια παντός ένα ακόμη θέμα που ενέπλεκε την επιστήμη με παραδοξολογίες μυστικιστικού χαρακτήρα

Το 1953, ο Αμερικανός χημικός και βιολόγος Stanley Miller (1930-2007) και Harold Clayton Urey (που είχε ανακαλύψει το δευτέριο) στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου έκαναν ένα πρωτοποριακό πείραμα για τη σύνθεση οργανικών ενώσεων σε προβιοτικές συνθήκες. Ο βομβαρδισμός με ηλεκτρικές εκκενώσεις μίγματος αερίων CH4, NH3, H2 και υδρατμών, δηλ. σε συνθήκες που προσομοίαζαν εκείνες της αρχέγονης ατμόσφαιρας της Γης, έδωσε έναν "ζωμό" που περιείχε μια ποικιλία αμινοξέων και άλλων οργανικών ουσιών, πρόδρομων ενώσεων μορίων βιολογικής σημασίας (πρωτεϊνών, DNA). Το πείραμα των Miller-Urey περιγράφεται στις εισαγωγικές σελίδες σχεδόν κάθε βιβλίου Βιοχημείας και αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα στην αναζήτηση μιας τεκμηριωμένης θεωρία ως προς την προέλευση της ζωής στον πλανήτη Γη πριν από 3,5-4 δισεκατομμύρια χρόνια.

O Stanley Miller (1930-2007) και η περίφημη πειραματική διάταξη προσομοίωσης της αρχέγονης ατμόσφαιρας της Γης.

Τα παραπάνω από το site:

ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

 ΜΕΡΙΚΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΥΣ ΣΤΑΘΜΟΥΣ

ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ